بازاریابی مدرن چیست؟

دنیایی که امروزه در آن بازاریابی وجود دارد به کلی تغییر کرده است. تکنولوژی‌ها از اینترنت تا بیوتکنولوژی دائما علوم و جوامع مختلف را دگرگون می‌سازد. دغدغه‌های اجتماعی از تاثیر شرکت‌ها روی محیط زیست تا مسوولیت اجتماعی سازمانی، روابط بین سازمان‌ها و محیطی را که در آن فعالیت می‌کنند، تغییر داده است. کانال‌ها و تکنولوژی‌های جدید در حال تغییر فضایی که بازاریابی در آن فعالیت می‌کند، بوده و جهان مجازی معنای جدیدی را از مفهوم مکان در بازاریابی معرفی می‌کند. پروژه‌های گروهی مانند نرم‌افزارهای Open source (نرم افزار متن باز: به نرم‌افزارهایی می‌گویند که افراد می‌توانند در کد منبع آنها تغییر ایجاد کرده یا اشکالات احتمالی آنها را رفع کنند) یا سایت‌هایی مانند Wikipedia مشتریان را تبدیل به پدیدآورندگان محصولات جدید نموده است.

سرگرمی‌ها از جعبه‌های جادویی تلویزیون خارج شده و از iPod، تلفن‌های همراه و کامپیوترهای شخصی سر در آورده‌اند. نسلی جدید از مشتریان به‌وجود آمده‌ است؛ نسلی که انتظار دارد جزئی از یک گروه و یک اجتماع بوده و خود را متعلق به آن بداند. نسلی که می‌خواهد دسترسی به کانال‌های مختلف داشته، دارای ارزش رقابتی بوده و در آخر حق انتخاب داشته باشد. دوره مشتری منفعل سپری شده و افزایش مشتریان صاحب قدرت منجر به ایجاد تغییراتی اساسی در نقش بازاریابی در دنیای کنونی شده است.

دپارتمان بازاریابی، دیگر مانند سیستم‌های قدیمی به تنهایی تصمیم به اجرای برنامه‌های خود نمی‌گیرد، بلکه همکاری با سایر قسمت‌های سازمان امری ضروری است. همچنان که به نظر می‌رسد بازاریابی در نیم قرن گذشته به دوران پختگی و بلوغ خود نزدیک شده باشد، مواردی جدید و نوظهور در این سیستم به چشم می‌خورد. تحلیل‌های مشترک، مدل‌های اقتصادی و اقتصادسنجی، اقتصادرفتاری، روش‌های استخراج داده‌ها، مدل‌های ریاضی در روانشناسی مشتریان از جمله ابزار توانمند امروزی در بازاریابی به حساب می‌آیند، اما در عین حال همچنان ابزار و روش‌های قدیمی در سیستم بازاریابی مشاهده می‌شود

مفهوم بازاریابی(۲)

کلمه بازاریابی به قدری وارد زندگی روزانه ما شده است که شاید دیگر پرسیدن این سوال که "بازاریابی چیست؟" در نگاه اول کار مسخره‌ای باشد:

"خب بازاریابی بازاریابیه دیگه. این چه سوالیه؟"

اما اگر کمی در موضوع دقیق شویم، می‌بینیم که ارائه یک تعریف دقیق از مفهوم بازاریابی کار چندان راحتی نیست. واقعاً چگونه می‌توانیم بگوییم که کدام فعالیت‌های یک کسب و کار، بازاریابی محسوب می‌شوند و کدام فعالیت‌ها نمی‌شوند؟

متاسفانه، در حال حاضر تصور بسیاری از شرکت‌های ایرانی این است که بازاریابی صرفاً یک معادل برای کلمه تبلیغات بوده و چیزی بیش از آن نیست. اما ما نوینی‌ها، به عنوان یک تیم فعال در این زمینه، می‌دانیم که بازاریابی مبحثی بسیار گسترده‌تر از تبلیغات است.

تاریخچه بازاریابی

تاریخچه و اصول بازاریابی

بازاریابی (Marketing)

بازاریابی یا مارکتینگ فرآیندی مدیریتی _ اجتماعیه که افراد و گروه‌ها از طریق تولید و مبادله‌ی کالا، نیازها و خواسته‌های خود را تأمین می‌کنند.

اصول بازرگانی رسمی که منشاء آن از ایالات متحده آمریکاست در ابتدای قرن بیستم در چندین دانشگاه ایالات متحده به عنوان درس بازرگانی جداگانه‌ای تدریس می‌شد. اصول بازرگانی از سه مرحله عبور کرده 

_ «دوره تولید» که در آن بازاریابی تنها به واسطه محدودیت‌های تولید دچار محدودیت بود (تا دهه 1930)

_ «دوره فروش» که در آن بازاریابی هر چه شرکت تولید می‌کرد به بازار تحمیل می‌کرد (تا دهه 1950)

_ «دوره مشتری» که در آن مشتری در مرکز تمام فعالیت های بازاریابی است

در آغاز، عمده تمرکز بازاریابی بر منافع تولید کننده بود- تحویل محصولات درست به مشتری در زمان، مکان و قیمت درست. فرض اساسی بازاریابان اولیه این بود که تولید کنندگان کنترل بازار را در اختیار دارند. مدیریت، کارکردها، نقش ها و فرآیندها همگی حول این مدل مدیریت بازرگانی با محوریت تولید کننده قرار داشتند. این تصور در عصر اطلاعات (قرن ۲۱) دیگر معتبر نمی‌باشد.

و حالا در اوایل قرن بیست و یک، بازاریابی چیست؟

یک مدل جدید موّفق یا پذیرفته شده، که درمورد پویایی (و اغلب بی منطقی) بازارهای جهانی، مشتریان دمدمی مزاج و غیر قابل پیش‌بینی که در تحلیل های کلاسیک نمی‌گنجد، الگوهای خرید و پیش بینی‌های بازار، افزایش خدمات نامحسوس و بخش‌بندی و ترکیب های جدید بازار، ورای دسته بندی‌های صنعتی و قدیمی، افزایش قدرت مشتریان، و ابزار و تکنیک‌های جدید بازاریابی تعاملی به کار گرفته شود، هنوز در مقیاس وسیع وجود نداره و یا هنوز در سازمان ها و فرآیندهای بازاریابی شرکت ها از آن تعبیری نشده است.

تعاریف متعدد و اظهارنظرهای معتبر و فراگیر در مورد ماهیت بازاریابی وجود دارد (در گردآوری این فرهنگ حداقل به 50 مورد از آن ها برخورده‌ام) که هنوز ارزش افزودن به مجموعه اطلاعات آکادمیک ندارند. با این همه، توجه به تفسیرهای مختلف از فعالیت بازاریابی و کارکردها و مهارت‌های متشکل آن می‌تواند ارزشمند باشند. در قرن ۲۱ بازارها پیچیده‌تر و جهانی‌تر شده‌ و بنابراین بازاریابی هم به عنوان یک اصل حرفه‌ای دچار چنین تحولاتیی است که به عنوان یک حرفه جدیدتر، فاقد شفافیت جهانی، دسته بندی و شرح نقش ها و وظایف است. شرکت ها و سازمان های گوناگون هر یک مایلند براساس سبک حوزه تعریفی از بازاریابی ارائه دهند

مهارت های بازاریابی

1- نگارش

حتی اگر شما یک طراح یا توسعه‌دهنده وب هم باشید، به‌منظور کسب موفقیت در حوزه آزادکاری نیاز به داشتن مهارت درزمینهٔ نگارش و تألیف دارید. نگارش شیوا و فصیح به شما کمک می‌کند تا هر چه ‌بهتر از طریق یک پروپوزال ساده، یک مراجعه‌کننده را به یک مشتری برای خود تبدیل کنید. یا حتی اگر یک نابغه کد نویسی هم هستید، فراموش نکنید که اشکالات تایپی و نگارشی به‌راحتی می‌تواند موجب منصرف شدن یک مشتری بالقوه شود.

به‌احتمال‌زیاد امروزه برای ارتباط برقرار کردن با مشتریان خود از ایمیل استفاده خواهید کرد، نگارش دقیق و روشن مطلب و مفهوم خودتان مهارتی بسیار باارزش برای برقراری ارتباط اثربخش و رساندن منظور و مفهوم خودتان است.

 

 

2- بهینه‌سازی تبدیل بازدیدکننده به مشتری

اگر می‌خواهید در دوره فعلی و بر اساس سیستم آزادکاری مشتریان بیشتر و بیشتری برای خودتان جذب کنید، طبیعتاً نیاز به داشتن یک وب‌سایت جذاب دارید که مشتریان پس از ورود به آن به‌راحتی متقاعد به خرید از شما شوند. پس اصول اصلی و مهم تهیه و نگهداری یک وب‌سایت را یاد بگیرید و در این رابطه گزینه‌های مختلفی را آزمون کنید تا به‌خوبی یاد بگیرید که چه‌کارهایی در این رابطه اثربخشی بالاتری را برای شما ایجاد می‌کند.

بازاریابی سیاسی چست؟

. روایت

یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در بازاریابی و کمپین‌های سیاسی،توسعه یک داستان یا روایت است. این روایت می‌تواند شاملزندگی نامزد انتخاباتی تا به حال باشد، اینکه او از کجافعالیت‌های سیاسی خود را شروع کرده و چه خدماتی برایکشور ارائه داده است. همچنین رفتار و ویژگی‌هایاو می‌تواند جزئی از این روایت باشد. حتی فعالیت‌های حزبیو اینکه کاندیدای مورد نظر چه پیشینه‌ای دارد هم در اینبخش قرار می‌گیرد. در انتخاباتی که در ایران داشتیم تقریباهمه مردم با سرگذشت نامزدهای انتخاباتی آشنایی داشتند وسوابق آنها را می‌دانستند.

در فضای انتخاباتی خارج از کشور نیز نمونه‌هایی از این دستوجود دارد. مثل انتخابات ۲۰۰۸ که «باراک اوباما» با شعارتغییر آمد و با نگرشی جدید با مردم صحبت کرد. رقیب اونیز «میت رامنی» بود که سابقه حضور در جنگ را داشت وفداکاری‌های زیادی برای کشورش انجام داده بود. درواقعهمین روایت‌ها و پیشینه کاندیداها، محوریت اصلیکمپین‌های انتخاباتی آنها را تشکیل داده بود.

به طور کلی بازگویی یک روایت از شخص در حوزه سیاست ویا حتی در حوزه‌های دیگر در کسب و کار نیز اهمیت زیادیدارد تا بتوان به کمک آن برندینگ را انجام داد. روایت خوبباید باورپذیر باشد تا مخاطبین کمپین با آن ارتباط برقرار کنندو حتی آن را با دیگران هم به اشتراک بگذارند.

۲. شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی

در سال‌های اخیر و با رشد شبکه‌های اجتماعی، استفاده ازفرصت‌های این فضای رسانه‌ای جدید بیشتر و بیشتر موردتوجه قرار گرفته است. تبلیغات در فضای مجازی نیز به همینسبب رشد بسیاری داشته و از آنجایی که جمعیت حاضر درفضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را اغلب جوانان تشکیلمی‌دهند، احتمال موفقیت در این فضا بیشتر است. در زمینهسیاست نیز همین شبکه‌های اجتماعی باعث می‌شود شور وانرژی مضاعفی در جوانان جامعه پدیدار شود که این موضوعبه خودی خود سبب می‌شود جوانان نامزدهای انتخابات رابیشتر در جامعه تبلیغ کنند.

تبلیغات و بازاریابی سیاسی در این حوزه به روش‌های گوناگونانجام می‌شود. از انتشار پوسترها و فیلم‌های تبلیغاتی گرفته تاانتشار متن‌هایی که عموما توسط خود جامعه حاضر درشبکه‌های اجتماعی تولید می‌شوند، باعث می‌شود تبلیغاتاثرگذاری در این بخش انجام شود.

برای تاثیر گذاری بیشتر، محتواهایی که در این فضا منتشرمی‌شود بهتر است بی‌طرفانه و با نگاهی عاقلانه به مسائل نگاهکند. درواقع تبلیغات باید به گونه‌ای باشد که مخاطب در آندانای کل فرض شود و او تصمیم بگیرد که کدام را انتخابکند. در صورتی که گاهی اوقات شاهد هستیم یک نامزدانتخاباتی اغلب سعی می‌کند با بد جلوه دادن دیگری،صلاحیت خود را به کاربر تحمیل کند. جالب است بدانیداین مورد در واقع در یک دسته‌بندی جداگانه به نام«کمپین‌سازی منفی» جای دارد و کسانی که این روش را بهاشتباه انجام می‌دند، فرصت استفاده کامل از بازاریابی درشبکه‌های اجتماعی را سوزانده‌اند. 

پیش از انتخابات ایران شاید یکی از بهترین نمونه‌های تاثیرشبکه‌های اجتماعی را بتوانیم در انتخابات سال ۲۰۱۲ آمریکاببینیم که باراک اوباما توانست با استفاده از این فضا گامبزرگی در پیروزی انتخابات بردارد. انتشار فیلم‌های تبلیغاتی درتوییتر و فیس‌بوک که نرخ بازنشر بالایی داشت، توانستندبرایش رای‌های زیادی جمع آوری کنند.

در ایران نیز آقای روحانی توانست با استفاده از همین فضا،شور زیادی بین جوانان ایجاد کند و آنها را به پای صندوق‌هایرای بیاورد. در واقع بسیاری عقیده دارند بخش عمده‌ای از ۵میلیون رای بیشتری که حسن روحانی نسبت به سال ۹۲ بهدست آورد را مدیون شبکه‌های اجتماعی و فضای رسانه‌ایآنلاین است.

۳. کمپین‌سازی منفی

معمولا در انتخابات ریاست جمهوری، در نهایت عمده رقابتبین دو نامزد خواهد بود و دیگران سهم کمتری از آرا را به خوداختصاص خواهند داد. در چنین شرایطی یکی از کارهایی کهدر زمینه بازاریابی سیاسی می‌توان انجام داد، تخریب رقیباست. این کار با کمپین‌سازی‌های منفی انجام می‌شود.

این نوع کمپین‌سازی بیشتر روی شکست‌ها و عدم موفقیتکاندیدای رقیب تمرکز دارد و راه‌های رهایی از این شکست‌ها راتشریح می‌کند. همچنین این روش را می‌توان در فضایمجازی و یا حتی تبلیغات کاغذی هم مشاهده کرد. در مجموعاین نوع کمپین‌سازی و بازاریابی با اینکه وجهه خوبی ندارد وغیراخلاقی به نظر می‌رسد اما خیلی اوقات می‌تواند آرای رقیبرا به سمت شما بازگرداند. طبیعتا اگر هم درست اجرا نشودممکن است نتیجه عکس دهد و آرای شما را به سمتکاندیدایی که تخریب کرده‌اید سرازیر کند.

وظایف مدیریت بازرگانی

1. شناسایی و ارزیابی عوامل محیط بازاریابی
2. شناسایی و تجزیه و تحلیل فرصت‌های بازار
3. بخش‌بندی بازار یا Segmentation
4. انتخاب بازار هدف یا Segment Selection
5. جایگاه‌یابی در بازار یا Positioning
6. طراحی و توسعه آمیزه بازار یا آمیخته بازار (آمیزه بازاریابی) "Marketing Mix" که به آن 4P یا 8P گفته می‌شود
7. تهیه، اجرا و کنترل برنامه‌های بازاریابی
8. افزایش آگاهی برند و بالا بردن سطح شناخت برند و تقویت برند
9. هدف‌گذاری بازارهای هدف برای فروش بالاتر محصولات